ارزیابی کارایی زیست محیطی شرکت های برق منطقه ای: مقایسه مدل های شعاعی و غیرشعاعی

در این مطالعه با بهره گیری از الگوی ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها (dea) کارایی زیست محیطی 16 شرکت برق منطقه ­ای کشور در بازه زمانی 1389-1393محاسبه شده است. بر خلاف مدل­ های سابق کارایی که بیشتر بر مدل­ های شعاعی تمرکز داشته­ اند در این تحقیق ضمن معرفی چند مدل غیرشعاعی (شامل مازاد مبنا، تابع فاصله جهت­ دار بر مبنای مازادها و بُرد تنظیم شده) و مقایسه روش آن­ها با مدل­ های شعاعی (شامل ccr و تابع فاصله جهت­ دار)، محاسبه کارایی شرکت­ های برق منطقه ­ای با این دو الگو انجام شده و نتایج مدل­ های شعاعی و غیرشعاعی با هم مقایسه شد ه ­اند. همچنین در این تحقیق علاوه بر این که ستاند ه ­ها به دو گروه مطلوب (تولید برق) و نامطلوب (انتشار کربن دی اکسید) تقسیم شد ه ­اند، نهاد ه ­ها نیز به دو گروه انرژی و غیرانرژی تفکیک شده اند. نتایج نشان می دهد که در بین شرکت­ های برق منطقه­ ای شرکت­ های برق منطقه­ ای کرمان و خوزستان بالاترین کارایی و شرکت­ های برق منطقه ­ای فارس و سیستان و بلوچستان پایین ترین کارایی را دارند. همچنین نتایج آزمون­ های آماری با استفاده از رتبه کارایی شرکت­ ها نشانگر دو مفهوم اقتصادی است، اول این که تغییر مهمی در کارایی و عملکرد صنعت برق ایران بین سال­ های 1389 تا 1393 اتفاق نیفتاده است؛ دوم این که بعد از آزادسازی قیمت حامل­ های انرژی استراتژی­ ها و رویکردهای متفاوتی توسط شرکت­ های برق منطقه­ ای اتخاذ شده است.